“ร่างทรง” หรือ “การทรงเจ้าเข้าผี” เกิดขึ้นในสังคมไทยได้อย่างไร? ก่อนอื่น ต้องทำความเข้าใจก่อนว่า สังคมวัฒนธรรมไทยโบราณ เรานับถือผีมาก่อน คือในความหมายที่ว่า เรานับถือพลังที่นอกเหนือตัวเรา เป็นพลังจากธรรมชาติ เป็นบรรพบุรุษ หรือสิ่งศักดิ์สิทธิ์อื่นๆ ซึ่งความเชื่อแบบนี้อยู่ในสังคมไทยมาอย่างยาวนาน จนกระทั่งวันหนึ่ง มีศาสนาจากอินเดียเข้ามา คือพุทธศาสนา และศาสนาพราหมณ์ แต่วิธีคิดแบบศาสนาผีก็ไม่ได้หายไปไหน เพราะวิธีคิดแบบศาสนาผีได้แฝงฝังในสังคมไทย ดังที่ อ.นิธิ กล่าวไว้ว่า ที่จริงแล้วเรานับถือผี แต่เราเพียงเลือกรับพราหมณ์และพุทธที่ไม่ขัดกับผี จุดนี้จึงเป็น การผสมผสานของศาสนาในสังคมไทย
เพราะฉะนั้น การที่ไทยเรานับถือผี เราก็มีผีอยู่แล้ว แต่เป็น “ผีท้องถิ่น” ทีนี้พอศาสนาพุทธ-พราหมณ์เข้ามา ซึ่งมันมากับวิธีคิดเรื่องเทวดา ช่วงหลังเราจึงเห็นการประดับประดาผีให้มีความอลังการมากขึ้น ยกตัวอย่างเช่น พระภูมิเจ้าที่ ซึ่งแต่เดิมเป็นสิ่งศักดิ์ของศาสนาผี ไม่ใช่ศาสนาพราหมณ์ แต่วันหนึ่งพอศาสนาพราหมณ์เข้ามา แล้วผนวกเข้ากับตำนานเทพเจ้าต่างๆ ด้วยวิธีคิดนี้เราจึงสร้างให้พระภูมิกลายเป็นเทพในระบบคิดแบบพราหมณ์ ทั้งที่จริงแล้ว พระภูมิคือผี ดังนั้นจากปรากฏการณ์ “การทรงเจ้าเข้าผี” จึงเป็นเรื่องปกติธรรมดาในสังคมไทยหรือสังคมที่นับถือศาสนาแบบผี
ดำเนินรายการโดย
ผู้ช่วยศาสตราจารย์โสภณ สาทรสัมฤทธิ์ผล
