(การดูแลตนเองหลังคลอดและการให้นมบุตรที่คุณพ่อ คุณแม่และคนรอบข้างต้องรู้)
มารดาหลังคลอดจะมีการเปลี่ยนแปลงของร่างกายและจิตใจ หลังจากคลอดทารกให้กลับคืนสู่ภาวะปกติ ซึ่งร่างกายต้องใช้เวลาในการปรับตัวอย่างน้อย 2- 4 สัปดาห์ และด้วยบทบาทหน้าที่การเป็นมารดา ทำให้ช่วงหลังคลอด มารดาหลังคลอดมีการพักผ่อนน้อย การดูแลตนเองลดลง ซึ่งเป็นผลให้อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมาได้ การดูแลตนเองในระยะหลังคลอดที่สำคัญที่สุดคือ การป้องกันการตกเลือดหลังคลอด มีการดูแลตนเองดังนี้
1. ควรประเมินและคลึงมดลูกจนกว่าจะคลำไม่เจอมดลูก ซึ่งปกติมดลูกจะกลับเข้าอู่ใช้เวลาประมาณ 2 สัปดาห์
2. ประเมินน้ำคาวปลา โดยในช่วง 1- 3 วันแรกจะเป็นสีแดง วันที่ 4- 9 จะสีคล้ำลง ปริมาณค่อยๆลดลง จนวันที่ 10 จะมีสีขาว เป็นมูกเหนียวๆ
3. ควรนำลูกเข้าเต้าหรือเลี้ยงลูกด้วยนมมารดา เนื่องจากเวลาลูกกระตุ้นที่หัวนมจะทำให้ร่างกายหลั่ง Oxytocin ทำให้มดลูกหดรัดตัว
4. ไม่วางหรือประคบร้อนบริเวณมดลูกหรืออยู่ไฟ จะทำให้มดลูกคลายตัว เกิดภาวะตกเลือดจากมดลูกหดรัดตัวไม่ดี
การดูแลแผลฝีเย็บ ควรเปลี่ยนผ้าอนามัยบ่อยๆและล้างทำความสะอาดด้วยการฟอกสบู่และซับให้แห้ง แผลฝีเย็บเป็นบริเวณที่มีเลือดมาเลี้ยง ทำให้อัตราการหายของแผลเร็วใช้เวลา 5-7 วันแผลจะแนบชิดกันดี ไม่ควรว่ายน้ำ เนื่องจากแผลยังไม่แห้งดีเสี่ยงต่อเชื้อโรคเข้าแผล ควรงดการมีเพศสัมพันธ์ รอจนกว่าตรวจหลังคลอดก่อนจึงมีได้
ดำเนินรายการโดย อาจารย์อนุสรณ์ แน่นอุดร ผู้เชี่ยวชาญด้านการพยาบาลชุมชน
แขกรับเชิญ อาจารย์ ดวงเดือน ดวงสำราญ ผู้เชี่ยวชาญด้านการพยาบาลมารดา
ทารกและการผดุงครรภ์
