วันสารทไทย หรือ วันสารทเดือนสิบ คือ อีกหนึ่งประเพณีสำคัญในการแสดงความกตัญญูที่มีต่อบรรพบุรุษผู้ล่วงลับของชาวไทยในแต่ละท้องถิ่น แต่ที่นิยมที่สุดคือที่ภาคใต้ของไทยนั่นเองค่ะ ซึ่งวันสารทเดือนสิบจะถูกจัดขึ้นทุกปี ในวันแรม 1 ค่ำ เดือน 10 เชื่อกันว่าจะช่วยให้ชีวิตของลูกหลานร่มเย็นเป็นสุข และมีความเจริญรุ่งเรือง
ขนมสารทเดือนสิบ ขนมวันสารทไทย หรือ ของเซ่นไหว้สำคัญ 5 อย่าง ที่จัดไว้ให้เปรต(หรือผู้ล่วงลับ) จะถูกจัดอยู่ใน หฺมฺรับ (อ่านว่า หมับ แปลว่า สำรับ) ประกอบด้วยอาหารคาวหวานต่างๆ ที่ผู้ตายชอบทาน และที่จะขาดไม่ได้ก็คือขนม 5 อย่างต่อไปนี้
1. ขนมพอง ทำมาจากข้าวเหนียวนึ่งสุกแล้วนำไปตากแห้ง จากนั้นนำมาทอดจนกรอบฟู เป็นสัญลักษณ์แทนแพหรือเรือที่ฟูฟ่อง มีน้ำหนักเบา ใช้ล่องข้ามห้วงมหรรณพล่องพาดวงวิญญานข้ามสังสารวัฏสู่สุคติ
2. ขนมลา เป็นขนมที่ทำจากแป้งและน้ำตาลมะพร้าว นำมาโรยเป็นสายเล็กๆ ในกระทะที่มีน้ำมัน ปัจจุบันขนมลามีทั้งแบบกรอบ และแบบนิ่มที่สามารถแผ่เป็นผืนใหญ่ ที่มีลักษณะเป็นเส้นใย สื่อความหมายแทนแพรพรรณเครื่องนุ่มห่ม
3. ขนมกง หรือขนมไข่ปลา ขนมโบราณ ทำจากถั่วเขียวผ่าซีกนำมาบดละเอียดและปั้น เป็นรูปคล้ายกงจักร หรือไข่ปลา แล้วนำไปชุบแป้งทอดจนกรอบ เป็นสัญลักษณ์แทนเครื่องประดับ สำหรับตกแต่งร่างกายให้แก่บรรพบุรุษ
4. ขนมดีซำ เป็นขนมที่ถูกปั้นเป็นวงกลมแล้วเจาะรูตรงกลาง จากนั้นนำไปทอดให้เหลือง ฟู ใช้เป็นสัญลักษณ์แทนเบี้ยหรือเงินทอง สำหรับให้บรรพบุรุษนำไปใช้สอยในโลกวิญญาน
5. ขนมบ้า เป็นส่วนผสมระหว่างมัน แป้ง และน้ำตาล จากนั้นปั้นขนมเป็นรูปทรงกลมๆ แบนๆ นำมาทอดจนกรอบ เป็นสัญลักษณ์แทนลูกสะบ้า สำหรับเล่นรับวันสงกรานต์ เพื่อสร้างความเพลิดเพลินให้แก่บรรพบุรุษ
นอกจากนี้ยังมีขนมที่ชาวไทยนิยมนำมาทำบุญ และนำมาเซ่นไหว้ในวันสารทไทย นอกหนือจากขนม 5 อย่างอีกหลาบยชนิด และยังมีของเซ่นไหว้บรรพบุรุษผู้ล่วงลับที่ขาดไม่ได้ อาหารคาวที่ขาดไม่ได้ในครัวชาวใต้อย่าง ข้าวสาร กะปิเคย พริก หอม กระเทียม และขมิ้น ของจำเป็นในห้องครัว เพื่อให้ผู้ล่วงลับยังมีกินมีใช้ไม่ขาด
ดำเนินรายการโดย
ผู้ช่วยศาสตราจารย์โสภณ สาทรสัมฤทธิ์ผล
