อ่างเก็บน้ำห้วยตอง อันเนื่องมาจากพระราชดำริช่วยพัฒนาและยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนให้ดีขึ้น และมีอาชีพที่มั่นคง ตามพระราชดำรัสของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร นอกจากการส่งเสริมด้านอาชีพแล้ว น้ำคือปัจจัยสำคัญ ที่สร้างความเจริญงอกงามให้สรรพชีวิต ในปี 2522 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร พร้อมด้วยสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเยี่ยมราษฎรชาวไทยภูเขาที่บ้านห้วยตอง บ้านหนองเต่าและบ้านขุนวาง ในพื้นที่ ตำบลแม่วิน อำเภอแม่วาง จังหวัดเชียงใหม่ พระองค์ได้ทอดพระเนตรลำห้วยตอง และมีพระราชกระแสรับสั่งให้สำนักงาน รพช. เป็นผู้จัดสร้างแหล่งน้ำ เพื่อสนับสนุนเรื่องน้ำให้แก่เกษตรกรในพื้นที่โครงการ โดยสร้างอ่างเก็บน้ำห้วยตอง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สันเขื่อนกว้าง 6 เมตร ยาว 130 เมตรและสูง 18.5 เมตร สามารถเก็บกักน้ำได้กว่า 400,000 ...
พื้นที่ลุ่มน้ำแม่งอนมีประชากรอาศัยอยู่เป็นจำนวนมากและเป็นพื้นที่การเกษตรที่สำคัญของอำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ กระทั่งในปี 2549 เกิดฝนตกหนักบริเวณตอนบนของลุ่มน้ำ ทำให้เกิดน้ำป่าไหลหลากและดินโคลนถล่ม ส่งผลให้โรงงานหลวงอาหารสำเร็จรูปที่ 1 (ฝาง) ได้รับความเสียหายอย่างรุนแรง ในปี 2552 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงตรวจเยี่ยมโรงงานหลวงและทอดพระเนตรนิทรรศการโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำแม่งอน อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สำนักงาน กปร. จึงได้ประสานหน่วยงานต่างๆ เพื่อขอพระราชทานความช่วยเหลือ เพื่อบรรเทาความเดือดร้อนให้ผู้ประสบเหตุอุทกภัยและโคลนถล่มในครั้งนั้น กรมทรัพยากรน้ำ จึงเข้ามาช่วยดำเนินการพัฒนาโครงการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำแม่งอนอันเนื่องมาจากพระราชดำริ อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ อย่างครบวงจร ทั้งการสร้างฝายเพื่อเสริมสร้างระบบนิเวศ การสร้างแหล่งน้ำและระบบกระจายน้ำเพื่อบรรเทาปัญหาการขาดแคลนน้ำ ให้ประชาชนมีน้ำใช้ในการเกษตร การติดตั้งระบบเตือนภัยล่วงหน้าเพื่อป้องกันน้ำหลาก ดินถล่ม และบรรเทาปัญหาอุทกภัย รวมถึงการสร้างระบบประปา ช่วยให้ประชาชนในพื้นที่มีน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคอย่างสมบูรณ์ “น้ำคือชีวิต ควรคิดก่อนใช้” กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม พร้อมให้คำปรึกษาด้านทรัพยากรน้ำ ...
ศูนย์เรียนรู้การพัฒนาอมก๋อย ตามพระราชดำริ อำเภออมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่ ตั้งขึ้นตามพระราชดำริเมื่อปี พ.ศ. 2552 เพื่อเป็นศูนย์กลางส่งเสริมและสนับสนุนการพัฒนาและยกระดับคุณภาพชีวิตของเด็ก เยาวชน และราษฎรชาวไทยบนพื้นที่สูง ในอำเภออมก๋อยและใกล้เคียง มุ่งเน้นการพัฒนาผ่านแหล่งศึกษาตามธรรมชาติด้วยกระบวนการเรียนรู้ที่มีความสมดุลกับทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ควบคู่กับการรักษาวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่น แต่ด้วยศูนย์เรียนรู้การพัฒนาอมก๋อย ตามพระราชดำริ ประสบปัญหาการขาดแคลนน้ำในการส่งเสริมหล่อเลี้ยงกิจกรรมต่างๆ ภายในบริเวณศูนย์ฯ และพื้นที่ใกล้เคียง โดยเฉพาะในฤดูแล้ง น้ำในแหล่งกักเก็บน้ำต่างๆ แห้งขอด ทำให้กิจกรรมแปลงสาธิต แปลงทดลองพืช และพันธุ์ไม้ต่างๆ ได้รับความเสียหายเป็นอย่างมาก กรมทรัพยากรน้ำจึงเข้ามาดำเนินโครงการซ่อมปรับปรุงระบบกระจายน้ำสนับสนุนศูนย์เรียนรู้การพัฒนาอมก๋อย ตามพระราชดำริ สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี โดยก่อสร้างระบบกระจายน้ำและถังกักเก็บน้ำเพื่อประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ประชากรได้รับประโยชน์ 6,000 คนต่อปี และพื้นที่ 500 ไร่ ได้รับประโยชน์ รวมทั้งมีน้ำใช้เพื่อการอุปโภคบริโภค การเกษตร ...
น้ำคือชีวิต l ตอน 21 โครงการระบบกระจายน้ำ ศูนย์อนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ คลองไผ่
ศูนย์อนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ คลองไผ่ ตำบลคลองไผ่ อำเภอสีคิ้ว จังหวัดนครราชสีมา ตั้งอยู่บนเนื้อที่ประมาณ 391 ไร่ พื้นที่ส่วนหนึ่งเป็นเรือนเพาะชำกล้าไม้ ส่วนที่เหลือพัฒนาโดยการปรับปรุงแหล่งน้ำ จัดทำแปลงปลูกพืชผัก นาข้าว สร้างสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียนสาธิต เป็นศูนย์ฝึกอบรมเพื่อสร้างความมั่นใจให้เกษตรกร และบุคคลทั่วไป ในการดำเนินรอยตามแนวพระราชดำริ เดิมพื้นที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ คลองไผ่ ประสบปัญหาการขาดแคลนน้ำ บุคลากรรวมทั้งประชาชนทั่วไปที่เข้ามาศึกษาดูงานภายในศูนย์ฯ ได้รับความเดือนร้อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องการทำเกษตรกรรม การเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว์ ตลอดจนการดำเนินกิจการต่างๆ ของศูนย์ฯ ไม่สามารถดำเนินงานได้ กรมทรัพยากรน้ำ จึงเข้ามาดำเนินโครงการระบบกระจายน้ำไปยังพื้นที่ต่างๆ ของศูนย์อนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ คลองไผ่ โดยการติดตั้งเครื่องสูบน้ำจากลำตะคอง เพื่อนำน้ำขึ้นมาเก็บไว้ที่สระน้ำและติดตั้งเครื่องสูบน้ำที่สระน้ำอีก 1 จุด เพื่อสูบน้ำไปยังถังพักน้ำ จากนั้นปล่อยน้ำลงยังพื้นที่และแปลงเกษตรต่างๆ ทำให้ประชาชนในพื้นที่โครงการได้รับน้ำอย่างทั่วถึง “น้ำคือชีวิต ควรคิดก่อนใช้” ...
พื้นที่บ้านกล้วย ตำบลป่าหวาย เดิมทีประสบปัญหาความเดือดร้อนเนื่องจากในฤดูน้ำหลากลำภาชีมีปริมาณน้ำมาก เกิดการกัดเซาะตลิ่งพังทลาย และในช่วงฤดูแล้งลำภาชีตื้นเขิน ระบบนิเวศขาดความสมดุล ทำให้ประชาชนในพื้นที่ได้รับความเดือดร้อน กรมทรัพยากรน้ำจึงเข้ามาดำเนินโครงการอนุรักษ์ฟื้นฟูแหล่งน้ำลำภาชี บ้านกล้วย โดยการขุดลอกลำน้ำที่มีความกว้าง 45 เมตร ความยาว 350 เมตร ความลึก 1-2 เมตร และสร้างฝายทดน้ำจำนวน 1 แห่ง พร้อมทั้งดำเนินการสร้างจุดป้องกันการกัดเซาะริมตลิ่ง สูง 4.50 เมตร ยาว 208 เมตร เพื่อบรรเทาแก้ไขปัญหาภัยแล้งและอุทกภัย เพิ่มประสิทธิภาพในการกักเก็บน้ำ ระบายน้ำ และเพิ่มความชุ่มชื้น เสริมระบบนิเวศ ทำให้มีปริมาณการกักเก็บน้ำ 75,000 ลูกบาศก์เมตร ส่งผลให้ประชาชน 35 ครัวเรือน มีน้ำใช้เพื่อการอุปโภคบริโภคและการเกษตร ...
ลุ่มน้ำภาชี บริเวณราชบุรีฝั่งตะวันตก เป็นลุ่มน้ำย่อยของลุ่มน้ำแม่กลอง มีต้นกำเนิดจากเทือกเขาตะนาวศรีในเขต อำเภอสวนผึ้ง จังหวัดราชบุรี ลุ่มน้ำภาชีตอนบน มีอ่างเก็บน้ำห้วยท่าเคย ความจุ 23 ล้านลูกบาศก์เมตร ลุ่มน้ำลำภาชีตอนกลาง มีอ่างเก็บน้ำห้วยมะหาด ความจุ 4.3 ล้านลูกบาศก์เมตร ลุ่มน้ำลำภาชีตอนล่าง เป็นพื้นที่เกษตรสำคัญของตัวเมืองราชบุรี มีอ่างเก็บน้ำสำนักไม้เต็ง ขนาดความจุ 35.40 ล้านลูกบาศก์เมตร ด้วยสภาวะโลกที่เปลี่ยนแปลงไป ทำให้อ่างเก็บน้ำห้วยท่าเคยและอ่างเก็บน้ำห้วยมะหาด มีน้ำมากจนล้นเกินความต้องการ ขณะที่อ่างเก็บน้ำสำนักไม้เต็งซึ่งอยู่ตอนล่าง กลับประสบปัญหาภัยแล้งทุกปี และมีน้ำไม่เพียงพอแจกจ่ายให้เกษตรกรในพื้นที่ชลประทานได้ กรมทรัพยากรน้ำบูรณาการร่วมกับกรมชลประทานดำเนินการช่วยเหลือ เพื่อให้เกิดความสมดุลของน้ำทั้งระบบ โดยดำเนินโครงการก่อสร้างระบบผันน้ำจากอ่างเก็บน้ำห้วยมะหาดที่ล้นไปยังอ่างเก็บน้ำสำนักไม้เต็ง อีกทั้งผันน้ำไปสู่อ่างเก็บน้ำห้วยกระชายและอ่างเก็บน้ำชัฎป่าหวายที่เป็นอ่างเก็บน้ำในพื้นที่ใกล้เคียง ทำให้ประชาชน 3,561 ครัวเรือน ในพื้นที่กว่า 50,000 ไร่ ไม่ต้องประสบปัญหาขาดแคลนน้ำ “น้ำคือชีวิต ...
จุดเริ่มต้นที่ทำให้พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงตระหนักว่า “น้ำคือชีวิต” นั้น เกิดขึ้นที่อ่างเก็บน้ำเขาเต่าซึ่งเป็นหมู่บ้านเล็กติดทะเลใกล้เขา มีรูปร่างลักษณะเหมือนเต่า ตั้งอยู่ที่ตำบลหนองแก อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งประสบปัญหาขาดแคลนน้ำในการอุปโภคบริโภค และการเพาะปลูก กระทั่งในปี 2496 พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้เสด็จพระราชดำเนินมาที่บ้านเขาเต่า ซึ่งเป็นโรงเรียนธรรมชาติแห่งแรกที่ได้ทรงศึกษาปัญหาเรื่องน้ำและดิน โดยทรงเริ่มแก้ไขปัญหาการขาดแคลนน้ำจืดของชาวบ้านเป็นลำดับแรก โดยพระราชทานพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์ 60,000 บาท แก่กรมชลประทานให้ก่อสร้างทำนบดินปิดกั้นน้ำทะเลไม่ให้ไหลลงสู่ทะเล และปล่อยทิ้งไว้ให้ความเค็มเจือจาง ทำให้เกิดเป็นอ่างเก็บน้ำสำหรับชาวบ้านใช้ในการอุปโภคบริโภค เลี้ยงปลา รวมทั้งเพื่อการเพาะปลูก พระองค์ทรงตระหนักอยู่เสมอว่าน้ำมีความสำคัญต่อการประกอบอาชีพและการดำรงชีวิตของราษฎรในชนบท จึงพระราชทานแนวพระราชดำริต่างๆ เพื่อใช้เป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาน้ำ ด้วยเหตุนี้ กรมทรัพยากรน้ำจึงได้น้อมนำแนวพระราชดำริ และศาสตร์พระราชามาเป็นแนวทางขับเคลื่อนการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำ เพื่อประโยชน์สูงสุดของประเทศชาติและประชาชนได้อย่างแท้จริง “น้ำคือชีวิต ควรคิดก่อนใช้” กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ...
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ได้พระราชทานแนวพระราชดำริการแก้ไขปัญหาน้ำท่วม โดยเริ่มตั้งแต่ต้นน้ำ ด้วยการฟื้นฟูป่าต้นน้ำลำธาร ตลอดจนการแก้ไขปัญหาในพื้นที่ที่มีลักษณะเป็นที่ราบลุ่มคล้ายแอ่งรับน้ำที่ไหลออกจากที่สูง และไม่สามารถระบายออกได้หมดตามธรรมชาติ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร จึงทรงพระราชทานพระบรมราชาธิบาย โครงการแก้มลิง ซึ่งเป็นโครงการที่ใช้เพื่อการบริหารจัดการน้ำท่วม โดยเน้นวิธีการดำเนินงานที่สอดคล้องกับสภาพธรรมชาติดั้งเดิมของพื้นที่ กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้น้อมนำแนวทางดังกล่าวมาปรับใช้เพื่อจัดสร้างแหล่งน้ำที่เป็นแก้มลิง เพื่อกักเก็บน้ำชะลอความรุนแรงเมื่อเกิดสภาวะน้ำท่วม โดยปัจจุบันมีอ่างเก็บน้ำและฝายที่สามารถใช้การได้ ประกอบด้วย ภาคเหนือ มีอ่างเก็บน้ำ 138 แห่ง ฝาย 255 แห่ง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีอ่างเก็บน้ำ 174 แห่ง ฝาย 282 แห่ง ภาคกลาง มีอ่างเก็บน้ำ 10 แห่ง ฝาย 53 ...
พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ทรงตระหนักถึงความสำคัญด้านน้ำ เพราะน้ำเป็นสิ่งสำคัญ ดังพระราชดำรัสเมื่อวันอาทิตย์ที่ 4 ธันวาคม 2526 ณ ศาลาดุสิดาลัย ว่าด้วยเรื่องการจัดการน้ำท่วม โดยได้แนะนำวิธีการสูบระบายน้ำจะต้องคำนึงถึงปลายทางที่ได้รับน้ำ ดังนั้นจึงต้องมีการวางแผนให้รอบคอบและสอดคล้องตามหลักภูมิประเทศด้วย กรมทรัพยากรน้ำ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมได้น้อมนำแนวพระราชดำรัสดังกล่าว มาวางแผนเพื่อให้เกิดการบริหารจัดการน้ำในช่วงน้ำท่วม โดยวิเคราะห์ข้อมูลสถิติเดิมเพื่อนำมาหาพิกัดน้ำท่วมซ้ำซากบนแผนที่ และดำเนินการติดตั้งเครื่องสูบน้ำในพื้นที่ดังกล่าวต่อไป โดยศูนย์ป้องกันวิกฤติน้ำ กรมทรัพยากรน้ำและสำนักงานทรัพยากรน้ำภาค 1 – 11 ได้ติดตั้งเครื่องสูบน้ำในพื้นที่ภาคเหนือจำนวน 64 เครื่อง ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จำนวน 82 เครื่อง ภาคกลาง จำนวน 38 เครื่อง ภาคตะวันออก จำนวน 32 เครื่อง ภาคตะวันตก ...
ประเทศไทยตั้งอยู่ในเขตมรสุม มักได้รับอิทธิพลจากพายุฝนติดต่อกันเป็นเวลาหลายวัน ในฤดูฝนเมื่อมีปริมาณฝนมาก จึงทำให้เกิดปัญหาน้ำท่วมขยายวงกว้างเป็นประจำเกือบทุกปี สร้างความเสียหายและส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตรจึงมีพระราชดำรัส เมื่อวันที่ 9 ธันวาคม พ.ศ. 2533 ณ ศาลาดุสิดาลัย สวนจิตรลดา ให้หลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการแก้ไขป้องกันหรือช่วยบรรเทาปัญหาน้ำท่วม โดยใช้ภัยธรรมชาติเป็นครูสอนเราให้สามารถนำไปใช้เป็นข้อมูล อันช่วยให้เกิดการบรรเทาและป้องกันปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้ กรมทรัพยากรน้ำ ได้เตรียมการเพื่อช่วยเหลือประชาชนผู้ประสบอุทกภัย ในช่วงฤดูฝนนี้ เพื่อรองรับปัญหาน้ำหลาก และพายุฝน โดยได้จัดเตรียมเครื่องสูบน้ำขนาด 8 – 30 นิ้ว จำนวน 311 เครื่อง รถบรรทุกน้ำ จำนวน 32 คัน รถเครน จำนวน 31 คัน ...